Dokununca da bulaşıyor! Panzehiri yok, öldürmesi için birkaç dakika yeterli

11 Şubat günü Hatay’ın İskenderun ilçesine gelen kuru yük gemisinin mürettebatı, balon balığı zehirlenmesi nedeniyle hastaneye başvurdu. Zehirlenen geminin ikinci kaptanı Muhammer Alak öldü, dört denizci ise hastanede tedavi altına alındı.

Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sebe, balon balığı zehirlenmesi yaşayan denizcilere müdahalenin hastanelerinde yapıldığını açıkladı. Prof. Dr. Sebe yaptığı açıklamada özellikle balon balığının iç organlarına dokunulmaması ve türünü bilmeden yabancı bir balığın tüketilmemesi gerektiğini belirtti.

SİYANÜRDEN BİN 200 KAT DAHA GÜÇLÜ

Prof. Dr. Ahmet Sebe, balon balığının zehirinin siyanürden bin 200 kat güçlü tetrodotoksin barındırdığını söyledi. Balon balığı tüketimi, Antalya ve Van’da ölüme neden olduktan sonra Hatay’ın İskenderun ilçesinde 4 gemicide görüldü.

‘ZEHRİN PANZEHİRİ YOK’

İskenderun’da zehirlenen denizcilerden birinin de belden aşağısının tutmama şikayeti ile hastaneye başvurduğunu söyleyen Prof. Dr. Ahmet Sebe, bu gibi durumlarda uygulanan tedavi ile ilgili şu bilgileri verdi:

“Eğer hasta çok uzun süre şokta kaldıysa kalp krizine neden olabiliyor. Organ yetmezliği, karaciğer, böbrek yetmezliği gelişebiliyor. Onlarla ilgili de değişik tedavi yöntemlerimiz var, onları uyguluyoruz. Tansiyon düşerse yükseltici sıvılar veriyoruz. Böbrek yetmezliğine girerse diyalize giriyor. Semptomatik tedavilerle ilerliyoruz. Bu zehir çok güçlü olduğu için genelde anında ölüyorlar. Zehri geri çevirmeye yönelik bir panzehir yok. Kişi bize canlı olarak geldiyse genelde kaybetme durumu yok, felçler de düzeliyor. Bize gelen son vaka belden aşağı tutmama, ayaklarda güçsüzlük şikayeti ile gelmişti. Tedavi ile daha sonra düzeldi. Hastamız yürüyerek gitti.’’

‘İÇ ORGANLARINI ÇEVREYE ATMAYIN’

Balon balığından kesinlikle uzak durulması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Sebe, “Akdeniz ve Ege’de görülen bu balıkların insanların ya da hayvanların ulaşabileceği yerlere atılmaması gerekiyor. Çünkü onu yiyen kedi, köpek gibi canlılar da ölüyor. Zehri her yönden bulaşıyor. Dokunmakla da bulaşabilir. Balon balığının iç organlarına dokunduğunuz zaman bile bu elinize geçebiliyor. Solunum yoluyla da geçebilir. Doğada bilinen en güçlü zehirlerden bir tanesi ve balon balığının hem tüketilmemesi hem de özellikle iç organlarına kesinlikle dokunulmaması gerekiyor’’ diye konuştu.

‘ŞÜPHELENEN KİŞİ ZAMAN KAYBETMEDEN HASTANEYE BAŞVURSUN’

Balık tüketecek kişilere uyarılarda bulunan ÇÜ Balcalı Hastanesi Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sebe, sözlerine şöyle devam etti.

‘’Türünü bilmeden yabancı bir balığı tüketmemek gerekiyor. Kimisi de özellikle denizanası gibi deniz canlılarında da temasla ya da dokunmakla da zehirlenme oluşturabiliyor. Balık zehirlenmesinden şüphelenen kişi en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Özellikle bulantı, kusma, ishal, görme bozukluğu, bilinç bozukluğu gibi yakınmaları varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerekiyor’’ dedi.

ANTALYA’DA 3, VAN’DA 2 KİŞİ ZEHİRLENDİ

Geçen yıl da Antalya’da balon balığından 3 kişi zehirlenmiş ve uzun süre tedavi görmüştü. Van’da ise pişirdikleri balon balığını yiyerek zehirlenen balıkçı ile fırıncı arkadaşı hastaneye kaldırılmıştı. Balon balığını yiyerek zehirlenen fırıncı tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirirken balıkçı ise hastane tedavi altına alınmıştı.

İZMİR’DE TUTTUĞU BALIKLARI HATAYDA YEDİ

İzmir’den aldığı yükü İskenderun’a götüren M/V Ali Işık adlı kuru yük gemisindeki denizciler, 27 Ocak günü Finike açıklarında balık avlarken birkaç balon balığı da yakaladı. Geminin ikinci kaptanı Muhammer Alak ve makine yağcısı Nazmiye Aldemirin tuttuğu balıklar, yenilmek üzere geminin derin dondurucusuna konuldu.

30 Ocak sabahı, İskenderun Metalurji Limanına ulaşan geminin aşçısı Şahin Yılmaz, ikinci kaptan Alak’ın isteği üzerine balon balıklarını temizleyerek pişirdi. Alak, başçarkçı Asım Cort, aşçı Şahin Yılmaz ve makine yağcıları Nazmi Aldemir ile Cüneyt Keleş, saat 10.00 sıralarında balıkları yedi.

İKİNCİ KAPTAN HASTANEYE YETİŞTİRİLEMEDİ

Balıkları yiyen kişilerde bir süre sonra zehirlenme belirtileri görülmeye başlandı. İkinci kaptan Muhammer Alak, saat 13.00 sıralarında fenalaşarak yere yığıldı. Büyük panik yaşanan gemide kaptan Şerafettin Yılmaz, kalp masajı ve oksijen takviyesiyle Alak’ı hayatta tutmaya çalıştı. Ancak ikinci kaptan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti.

Zehirlenen diğer dört denizci, askerler tarafından hemen İskenderun Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Asım Cort, durumunun ciddiyetini koruması üzerine Adana’daki Çukurova Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırıldı ve yoğun bakımda süren tedavisinin ardından taburcu edildi.

BALON BALIĞI NEDİR?

Bilimsel adı Lagocephalus sceleratus olan balon balığı,Tetraodontidae familyasına ait bir balık türüdür. Sudan çıktığında kurbağa gibi vıraklamasından dolayı kurbağa balığı olarak da adlandırılmıştır. Zehirli etinden dolayı ticari değeri yoktur. Tetrodotoksin maddesi üretebilen bu balık, kas felci yaparak nefes darlığı yaratabilmekte, dolaşım yetmezliğine bağlı ölümle sonuçlanabilen zehirlenme yaratabilmektedir.

BALON BALIĞI ÖZELLİKLERİ VE ZARARLARI

Akdeniz bölgesinde bazı insanlar tarafından bilinçsizce tüketilebilmektedir. Ancak çoğu insan zehirli olduğunu dahi bilmemektedir. Balon balığı avlanırken düz dişleriyle insan parmağını bile koparabilir. Genelde avlanılması kolay olan balık pek yem seçmez ve hemen oltaya atlar. Düz olan dişleri oltayı kolayca kesebilir.

Balık ilk olarak oltaya geldiğinde yukarıya çekilirken şişerek kendi hacminin 3 katına kadar su ile doldurur ve gittikçe ağırlaşır. Balon balığı, genelde kıyıdan 50-100 metre açıklarda bulunur ve kıyıya çok yaklaşamaz.

Akdeniz, Ege ve Marmara’da taşlık ve yosunlu bölgelerde yaşar. Halk dilinde “balon balığı” olarak bilinir. Dipte yatarak başının üstündeki gözleri ile küçük canlıları veya balıkları görüp avlar.